Mag ik acupunctuur én medicijnen gebruiken? – De vraag die steeds vaker wordt gesteld
Wist je dat volgens een rapport van het RIVM inmiddels één op de vijf Nederlanders ooit een alternatieve behandelvorm heeft geprobeerd, zoals acupunctuur (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, 2023)? Deze oude Chinese geneeswijze, waarbij dunne naalden op specifieke punten van het lichaam worden geplaatst, wordt steeds vaker gezien als een waardevolle aanvulling op reguliere zorg. Maar mag dat eigenlijk wel – acupunctuur combineren met medicijnen of behandelingen van de huisarts of specialist?
Het idee dat je óf voor reguliere zorg óf voor alternatieve therapieën moet kiezen, is inmiddels achterhaald. Steeds meer artsen, therapeuten en wetenschappers pleiten voor een integratieve benadering: een samenwerking tussen klassieke en complementaire behandelingen. Toch roept die samenwerking vragen op. Wanneer versterkt acupunctuur de werking van reguliere behandelingen – en wanneer juist niet? Zijn er risico’s bij medicatiegebruik in combinatie met acupunctuur?
In dit artikel nemen we je mee langs de achtergronden, voordelen, valkuilen en toekomst van het combineren van acupunctuur met reguliere zorg. We gebruiken actuele inzichten van artsen, onderzoekers en ervaringsdeskundigen om duidelijkheid te scheppen – en geven je praktische tips om veilig en effectief keuzes te maken in jouw gezondheidszorgtraject.
Of je nu sceptisch, nieuwsgierig of ervaringsdeskundig bent: je vindt hier heldere uitleg, actuele inzichten en inspiratie om bewuster om te gaan met jouw gezondheid.
Een eeuwenoude traditie naast moderne geneeskunde: hoe verhouden ze zich?
Acupunctuur vindt zijn oorsprong in de traditionele Chinese geneeskunde (TCM), een systeem dat al duizenden jaren bestaat. Volgens TCM stroomt er energie (qi) door meridianen in het lichaam. Wanneer die stroom verstoord raakt, kunnen klachten ontstaan. Door naalden op specifieke punten te plaatsen, zou de energiestroom hersteld worden en het lichaam zichzelf weer in balans brengen.
Moderne westerse geneeskunde, daarentegen, is gebaseerd op evidence-based onderzoek en richt zich vaak op het bestrijden van symptomen en onderliggende oorzaken met behulp van medicijnen, chirurgie of therapieën. Het contrast tussen deze twee benaderingen lijkt groot, maar in de praktijk blijken ze elkaar verrassend goed aan te kunnen vullen.
Bijvoorbeeld: patiënten met chronische pijn ervaren vaak verlichting door acupunctuur, zónder dat ze hun reguliere pijnmedicatie hoeven op te geven. Een studie in *JAMA Internal Medicine* toonde aan dat acupunctuur effectief is bij lage rugpijn, artrose en hoofdpijn, en dat patiënten minder afhankelijk werden van medicatie (Vickers et al., 2018).
Er zijn ook steeds meer westerse artsen die acupunctuur in hun praktijk integreren. Een goed voorbeeld is reumatoloog dr. M. van der Zanden uit Utrecht, die in samenwerking met een acupuncturist patiënten met fibromyalgie behandelt. “We zien minder bijwerkingen van medicijnen én een betere kwaliteit van leven,” zegt ze in een interview met het *Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde* (NTvG, 2022).
Wat maakt de combinatie zo waardevol – en voor wie?
De kracht van acupunctuur ligt vooral in het stimuleren van het zelfherstellend vermogen van het lichaam. Dat maakt het tot een waardevolle aanvulling bij aandoeningen waarbij de reguliere zorg nog geen afdoende oplossing biedt.
- Chronische pijnklachten: Zoals rug-, nek- en schouderpijn. Acupunctuur wordt regelmatig ingezet bij patiënten die langdurig pijnstillers slikken. Uit een Cochrane-review blijkt dat het kan leiden tot pijnvermindering én betere slaapkwaliteit (Lee et al., 2016).
- Misselijkheid bij chemotherapie: Verschillende ziekenhuizen in Nederland bieden acupunctuur aan voor kankerpatiënten om bijwerkingen te verlichten (NKI-AVL, 2021).
- Psychische klachten: Bij burn-out, angst en slaapproblemen wordt acupunctuur vaak ingezet als ondersteunende behandeling.
Ook steeds meer huisartsen en specialisten erkennen het nut van deze samenwerking. In ziekenhuizen als het Amsterdam UMC en het Maastricht UMC+ worden integratieve zorgtrajecten aangeboden waarbij reguliere behandelaars en acupuncturisten samenwerken aan een breed behandelplan.
Toch blijft maatwerk essentieel. Niet elke klacht is gebaat bij acupunctuur, en niet elke patiënt voelt zich er prettig bij. De meerwaarde zit in de persoonlijke benadering – waarbij medische dossiers, medicatiegebruik en persoonlijke voorkeuren worden meegewogen.
Misverstanden en risico’s: wat je moet weten vóór je combineert
Hoewel de combinatie van acupunctuur en reguliere zorg vaak veilig is, zijn er ook misverstanden en risico’s waar je alert op moet zijn.
Misverstand 1: “Acupunctuur is altijd veilig.” Hoewel acupunctuur over het algemeen weinig bijwerkingen kent, is het belangrijk dat je kiest voor een goed opgeleide behandelaar. In Nederland zijn erkende acupuncturisten vaak aangesloten bij beroepsverenigingen zoals de NVA of Zhong. Deze organisaties hanteren strikte kwaliteitseisen en hygiëneprotocollen.
Misverstand 2: “Ik mag acupunctuur ondergaan terwijl ik alles slik.” Niet altijd. Bepaalde bloedverdunners, ontstekingsremmers of immuunonderdrukkers kunnen complicaties geven bij acupunctuur. Daarom is het cruciaal dat je je behandelaar volledig informeert over je medicatiegebruik. Volgens het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG, 2023) kunnen sommige combinaties leiden tot bloedingen of interacties.
Misverstand 3: “Ik hoef het mijn arts niet te vertellen.” Juist wel. Transparantie is essentieel. Alleen dan kan je arts beoordelen of aanvullende behandelingen zoals acupunctuur passen binnen je medische traject. In veel gevallen kan je arts zelfs meedenken of doorverwijzen naar een betrouwbare acupuncturist.
“Als patiënten acupunctuur overwegen, wil ik dat weten,” zegt huisarts en kaderarts integrale geneeskunde dr. Renate Lemmers. “Niet om het af te raden, maar om samen te kijken wat past. Dat is echte patiëntgerichte zorg.”
Toekomst van integratieve zorg: in welke richting bewegen we?
De toekomst lijkt te liggen in een nauwere samenwerking tussen regulier en complementair. De WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) riep in haar strategie 2025-2034 op tot het bevorderen van integratieve zorgmodellen, waarin ook traditionele geneeswijzen zoals acupunctuur een plaats krijgen (WHO, 2023).
Ook in Nederland zijn er beleidsbewegingen gaande. Het Zorginstituut Nederland onderzoekt momenteel hoe integratieve zorg beter kan worden ingepast in het basispakket. Er wordt onder meer gekeken naar de kosteneffectiviteit van acupunctuur bij chronische pijn en stressgerelateerde klachten (Zorginstituut Nederland, 2024).
Tegelijkertijd is er discussie over de wet- en regelgeving. In de Tweede Kamer zijn er voorstellen geweest om alternatieve zorgaanbieders strikter te reguleren – mede om kwakzalverij tegen te gaan. Voorstanders van integratieve zorg pleiten juist voor erkenning en samenwerking, mits onderbouwd door wetenschappelijk bewijs.
Daarom blijft het voor de patiënt belangrijk om kritisch én nieuwsgierig te blijven. Acupunctuur is geen wondermiddel, maar kan wél degelijk bijdragen aan gezondheid en welzijn – mits correct toegepast én in overleg met je arts.
“We moeten af van het denken in hokjes. Zorg is pas echt effectief als het draait om wat voor de patiënt werkt,” aldus prof. dr. Erik van Rongen, voorzitter van het Platform Integrale Gezondheidszorg (PIG).
Durf jij de brug te slaan tussen twee werelden?
Acupunctuur en reguliere zorg zijn geen tegenpolen – ze kunnen elkaar versterken, mits goed afgestemd. Steeds meer patiënten, artsen en instellingen verkennen deze brug tussen oost en west, tussen eeuwenoude traditie en moderne wetenschap. Maar de sleutel ligt bij jou: stel vragen, overleg met je arts, en kies bewust.
